اقوام آریایی، هندیان و چینیان از دوران باستان براساس مناسبتهای دینی، تاریخی و فرهنگی خود آغاز سال جدید را در قالب مراسم و جشنهای سال نو پاس میداشتند.
نوروز در فرهنگ آریایی و جشن بهاره در فرهنگ چینی نمونههای بارزی از این آیینهای تاریخی- فرهنگی است که امروز هم به صورت گسترده برگزار میشود.
«سین کیانگ» یکی از مناطقی است که جشن بهاره همه ساله همزمان با نخستین روز از ماه قمری طبق تقویم سنتی کشاورزی چین در آن برگزار میشود.
سین کیانگ به عنوان پهناورترین استان واقع در شمال غرب چین، با قرقیزستان و به عبارتی با قلمرو جغرافیای نوروز هم مرز است. «اورومچی» مرکز ایالت سین کیانگ و «کاشغر» از شهرهای بزرگ این استان است.
با برآوردی از منابع موجود، نزدیک به نیمی از ساکنان این استان (با جمعیتی بین 20 تا 30 میلیون نفر) مسلمان و «اویغور» هستند یعنی نژادی که از درآمیختگی اقوام مهاجر با ترکتبارها، سکاها و آریایینژادها ایجاد شده است.
طی دهههای گذشته مسائل سیاسی میان پکن و این استان مورد توجه بینالمللی بوده و به محل مجادلات حقوق بشری میان چین و کشورهای غربی تبدیل شده است.
ورای این مجادلات سیاسی و از زاویه نگاه فرهنگی، یکی از رویدادهای تاریخی که در این منطقه به یادگار مانده، درخت گردوی هزاران ساله آرش کمانگیر است.
در اساطیر ایرانی آمدهاست که آرش تیری با پرهای آسمانی داشت؛ طبق نگارشهای فرهنگی- معنوی ایرانیان، این تیر به وی داده شدهبود تا آرش به وسیله آن مرز بین ایرانیان و تورانیان را مشخص کند. این تیر پس از رها شدن از کمان به این درخت گردوی هزاران ساله در بخش سین کیانگ برخورد کرده و صلح را بهوجود میآورد.
مردم این استان سالها با اندیشهها و فرهنگ ایران زندگی کردهاند و نوروز برای آنان جشنی بزرگ است که آن را بسیار گرامی میدارند. فرهنگ مردمان آن در زمینه نوروز با ایران و دیگر کشورهای حوزه نوروز مشترکات بسیار نزدیکی دارد.
محصولاتی همچون سمنو که در ایام نوروز در بسیاری از کشورها پخت آن جزو رسوم و سنتهای آئینی نوروز است در سین کیانگ نیز پخت میشود. در طول این جشن خوراک مخصوص اویغوریها همچون «سانگزا» و میوهها و شیرینیهای محلی روی میز عید چیده میشوند.
افزون بر آن، خورش سنتی نوروزی هراچ (Harach) نهار نوروزی مردمان این خطه است که از ذرت، هویج، کشمش، برنج، گوشت بره و ترکیبات دیگر درست شدهاست.
در عید نوروز سرپرست خانواده شاخههای سوزان کاج و صنوبر روی سر اعضای خانواده همچون اسپند چرخانده و برای سال آینده آنها آرزوی موفقیت و خوشبختی میکند. سپس بقایای شاخههای سوزانده شده را در باره بند میگذارند تا حیوانات مزرعه روی آن راه بروند، چراکه طبق باورهای باستانی ایغورها، این اقدام دامها را چاق و بارور میکند.
مردمان این کشور غذاهای حلال استفاده میکنند و پیشه آنان بیشتر کشاورزی و دامداری است. این منطقه خودمختار در زمینه ارتباطات فرهنگی- هنری بین عرفا و شعرا سابقه بسیار قدیمی و حتی پیش از اسلام را با ایران داشته و دارند.
یکی از راههایی که میتواند به عنوان بستر فرهنگی مشترک، اندیشههای مربوط به صلح را بین ایران و چین گسترش دهد، تقویت معنا و مفهوم نوروز و همچنین سرمایهگذاری و برجسته ساختن مشترکات بین این کشورها است.