در روزهای اخیر به مناسبت هفته میراث فرهنگی در سراسر کشور از جمله 16 شهرستان استان تهران برنامه‌های متنوعی برگزار شد.
اجرای تور خانواده و موزه، تور تخصصی کودک و موزه و همچنین رونمایی از آثار شاخص مخزن موزه هنرهای ملی، افتتاح نمایشگاه نقاشی و خوش‌نویسی و برپایی کارگاه تخصصی نگارگری و خطاطی در موزه استاد «رضا عباسی» از جمله برنامه‌های هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه بود که از ۲۸ اردیبهشت‌ماه آغاز شد و تا سوم خردادماه ادامه داشت.
برگزاری برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری در هفته میراث میتواند علاوه بر یادآوری فرهنگ و تاریخ ایران و کمک به اقتصاد گردشگری، تلنگری باشد برای توجه هرچه بیشتر به تاریخ و آثار برجای مانده از گذشتگان.
جایگاه میراث فرهنگی ایران در جهان
ایران اینک 26 اثر فرهنگی تاریخی و طبیعی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسانده که نشانگر جایگاه درخشان فرهنگی، تاریخی و تمدنی کشورمان است؛ آثاری که نه تنها ثبت و معرفی آن‌ها از جنبه اقتصادی منجر به جذب گردشگر و توسعه گردشگری فرهنگی می‌شود، بلکه جایگاه فرهنگی کشور را در جوامع بین‌المللی نیز ارتقا می‌دهد.
آثار فرهنگی در دو بخش ملموس و و ناملموس در یونسکو ثبت می‌شوند. آثار و بناهای تاریخی و باستانی، تولیدات هنرهای سنتی، چشم‌اندازهای طبیعی، بخشی از دارایی‌های فرهنگی، در دسته آثار و محصولات و میراث فرهنگی ملموس قرار دارند که یا در قالب یک محوطه باستانی و یا به عنوان اموال فرهنگی در موزه حفظ و نگهداری می‌شوند.
آثار فرهنگی ناملموس شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که اگر چه قابلیت ثبت و ضبط دارند، اما قابلیت ذخیره در یک محل فیزیکی مانند موزه را ندارند و به واسطه ویژگی‌های ذاتی و خاص خود، قابل انتقال، تکرار و تجربه‌کردن هستند.
میراث ملموس و ناملموس فرهنگی ایران کدامند؟
چغازنبیل در شوش، میدان امام اصفهان، تخت جمشید، تخت سلیمان، بم و چشم‌انداز تاریخی آن، پاسارگاد، سلطانیه، بیستون، مسجد جامع اصفهان، گنبد قابوس و کاخ گلستان نمونه‌های مشهور میراث ملموسند.
هنر نگارگری، مهارت سنتی ساختن و نواختن دوتار، هنر ساختن و نواختن کمانچه، چوگان، پخت نان لواش، نوروز، ردیف‌های موسیقی ایرانی، هنر نمایشی- آئینی تعزیه، مهارت فرش‌‌بافی و موسیقی بخشی‌‌های خراسان و بسیاری دیگر از آیین‌های نمایشی و فرهنگی دیگر نمونه‌هایی از میراث معنوی ایران محسوب می‌شوند که در یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
موانع فراروی حفظ میراث فرهنگی
بی‌شک، یکی از مشکلات جدی برای میراث فرهنگی ایران حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی است. تخریب بافت‌های تاریخی به بهانههای مختلف و نبود توانایی کافی برای حفاظت از آثار، تامین نشدن اعتبار برای مرمت بناهای تاریخی و افزایش سرقت آثار از جمله مشکلاتی است که میراث فرهنگی ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
به عنوان مثال، یکی از بناهای تاریخی که سال‌های زیادی را چشم انتظار مراقبت و توجه متولیان بوده، عمارت تاریخی «عشرت آباد» است که هشت سال آماج گلوله‌های جنگ تحمیلی بود و بعد از آن شد لانه کبوترها و گنجشک‌های بی‌خانمان؛ بنایی ۲۴۰ ساله که بعد از جنگ تحمیلی، به مرور نشانه‌هایش یعنی خانه‌های کوچک یک‌نفره همسران ناصرالدین شاه، دور حوض بزرگ عمارت را از دست داد و حالا فقط یک ساختمان فرتوت چهارطبقه از آن باقی مانده است.
خانه «جلال آل احمد» یکی دیگر از خانه‌های میراث فرهنگی در محله سنگلج تهران است که سال‌ها قبل توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وقت تملک شد. بعد از تملک خانه، بارها اعلام شد این بنا در اسرع وقت و بر اساس اصول علمی، تعمیر و مرمت و بازسازی خواهد شد که مرمت آن تنها به تعویض سقف‌ها و استفاده از پوشش ایزوگام رسیده است.
با کم شدن توجه‌ها، این خانه به حال خود رها شده و امروز به مخروبه‌ای تبدیل شده که معتادان آن را تخریب کرده و برای ایجاد گرما درب‌های اتاق ها را کنده و طعمه آتش در وسط اتاق‌ها می‌کنند.
تنها این بناها نیستند که به دست فراموشی سپرده‌شده‌اند بلکه تعداد زیادی از بناها اینک نیازمند بازسازی و مرمتند؛ آثاری که تاریخ، فرهنگ و شناسنامه کشور هستند و نباید اینگونه مورد احجاف قرار گیرند.
