فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 میلادی باعث شد تا سرزمینهای استقلالیافته از امپراتوری فروپاشیده، به عرصه تاخت و تاز قدرتهای جهانی تبدیل شوند از جمله آسیای مرکزی و قفقاز که امتداد جغرافیایی قلمرو نوروز به شمار میآیند.
به نوشته دکتر «حبیب الله ابوالحسن شیرازی» عضو هیات علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، آسیای مرکزی با روسیه، چین، افغانستان و ایران مرز مشترک دارد. تبدیل شدن آسیای مرکزی به منطقه نفوذ برای هر قدرتی، کنترل کشورهای همسایه منطقه را به ارمغان میآورد که به لحاظ امنیتی و نظامی فوق العاده مهم است.
از سوی دیگر، در غرب این منطقه، دریای خزر واقع شده است که از نظر ذخایر نفتی در مقام دوم جهان قرار دارد. علاوه بر داشتن ذخایر عظیم و منابع طبیعی، این منطقه در موقعیت مرکزی و پل ارتباطی شرق و غرب بخصوص شرق دور و نزدیک واقع شده است.
از همین رو دلایل تلاش آمریکاییها برای یافتن پایگاه در کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز (شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان) و برقراری مناسبات با این کشورها در راستای تحکیم هژمونی ایالات متحده را میتوان به روشنی درک کرد.
به گزارش نوروز، این در حالی است که اکنون اهمیت این منطقه برای آمریکاییها بیشتر شده و از کشوری مانند تاجیکستان در راستای نقشه راه تداوم هژمونی آمریکایی بیشتر خواهیم شنید و شاید به زودی شاهد راه افتادن پروژههایی به بزرگی خط لوله تفلیس- باکو- جیحان برای استحصال منابع زیرزمینی ماورای شرقی دریای خزر باشیم.
آمریکا و کاستیهایی که کم کم خود را نشان میدهد
مسائلی مانند کمبود شیر خشک برای نوزادان در آمریکا و یا مشکل ریزتراشهها در تولیدات داخلی ایالات متحده این اواخر بسیاری را متوجه ضعفهای زنجیره تامین ایالات متحده کرده است، اما از لحاظ موضوعات نظامی و امنیت ملی و طبق آخرین گزارش سازمانهای اطلاعاتی آمریکا، وابستگی به منابع و مواد معدنی استراتژیک نظامی که در حال حاضر به صورت انحصاری عمدتاً در اختیار دولت چین قرار گرفته، زنجیره تامین ساخت تسلیحات نظامی ایالات متحده خود را در برابر چالشی جدی میبیند؛ موضوع بسیار مهمی که دست واشنگتن را برای حفظ قدرت نظامی زیر سنگ رقیب نظامیاش نشان میدهد.
آن طور که این سازمانها ادعا کردهاند یکی از کلیدیترین منابع معدنی عنصر «آنتیموان» (Antimony) است که با عنوان «روی سخته» در ایران شناخته می شود.
این عنصر در ساخت تسلیحات نظامی کاربردهای متعددی دارد و از زمان جنگ جهانی دوم مورد توجه تصمیمگیران سیاسی و نظامی بوده است.؛ از ساخت گلولههایی با قابلیت نفوذ زرهی تا مواد منفجره در تسلیحات هستهای تا تجهیزات دیگر همچون عینکهای دید در شب همگی نیاز به استفاده از این عنصر و یا آلیاژهای این ماده دارند. اگرچه مساله دسترسی امن و بادوام به عناصری همچون تیتانیوم، کبالت و لیتیوم نیز موجب نگرانی شده اما آن طور که سازمان های اطلاعاتی و تحقیقاتی ایالات متحده ادعا کردهاند آنتیموان تا سال ٢٠٢۵ به مشکلی جدی مبدل خواهد شد.
دست آمریکا زیر سنگ معادن شرقی
در دوران جنگ جهانی دوم و پس از قطع فروش این عنصر از سوی دولت ژاپن، ایالات متحده تا زمان کشف این عنصر در معادن طلای ایالت آیداهو نیاز خود را از معادن چین تامین میکرد. اما این معدن در سال ١٩٩٧ ذخایر خود را تمام کرد.
طبق آخرین گزارشهای زمینشناسی که در سال ٢٠٢٠ منتشر شده ایالات متحده هیچ معدن آنتیموانی ندارد و بزرگترین این ذخایر در خاک چین، و سپس در خاک روسیه و تاجیکستان قرار دارد.
آن طور که کارشناسان امنیتی آمریکایی ادعا کردهاند چالش بر سر دسترسی به عناصری چون آنتیموان یکی از اصلیترین موضوعات در سالهای پیش رو خواهد بود و با توجه به کاستیهای فراوان ایالات متحده در این مورد به نظر میرسد این موضوع نقش شتابدهنده در چالشهای پیش روی آمریکا خواهد داشت.