مهاجرت کادر درمان، جاذبه‌های شدید اقتصادی مشاغل مربوط به سلامت، کمبود پزشک متخصص در برخی رشته‌ها و … از جمله موضوعاتی است که هر از چندگاه به بهانه‌هایی چون اظهارنظر مسئولان و دست‌اندرکاران نظام سلامت، مرکز توجه و ابراز نگرانی قرار می‌گیرد یا روی صفحات روزنامه‌ها و انواع دیگر رسانه نقش می‌بندد.
«
به عنوان مثال امروز «هم میهن» کمبود پزشک متخصص را در وضعیت بحرانی توصیف کرد و «جوان» تیتر «قلب پزشکی ایستاد» را برگزید.
تعارض منافع در مساله پزشک متخصص
خیلی اوقات در توصیف وضع برخی مشاغل و حرفه‌ها و مشکلاتی که در آنها وجود دارد؛ معضلاتی که دسترسی ساده و ارزان‌قیمت را از مردم سلب و جیب منتفعان آنها را پر می‌کند، به یک کلیدواژه می‌رسیم و آن هم مساله تعارض‌منافع است. پزشک متخصص و دستیاری، دندانپزشکی و… از جمله مشاغلی است که به دلیل انحصار و تعارض‌منافع موجود هم در امر سیاستگذاری و هم تصمیم‌گیری آنها، سال‌ها است کشور را با معضلاتی از جمله از کمبود و دسترسی سخت عمومی مواجه کرده‌اند.
به گزارش نوروز، بیشتر از ۱۰سال است که کارشناسان و مسئولان حوزه سلامت هشدار می‌دهند در آینده‌ای نه‌چندان دور در حوزه تخصص‌های پزشکی کمبود خواهیم داشت و تازه‌ترین این نگرانی‌ها را می‌توان از حرف‌های محمد رئیس‌زاده رئیس سازمان نظام پزشکی، که از تریبون نماز جمعه گفته است شنید. او گفته است: در رشته‌های بسیار ضروری جراح نداریم و با شرایط موجود مجبور می‌شویم با عقبگرد ۴۰ساله از هند، پاکستان و فیلیپین پزشک وارد کنیم.
بررسی آماری وضعیت پزشکان متخصص
پنج سال پیش بود که نایب‌رئیس انجمن جراحان قلب ایران اعلام کرد فقط۲۴۰ متخصص جراحی قلب در کشور داریم و این آمار در حالی است که بدانیم افزایش بیماری‌های قلبی در جوانان یکی از موارد نگران‌کننده جامعه پزشکی است.
همچنین، از سال۹۶ زنگ‌خطر خالی‌ماندن صندلی‌های تخصص در برخی رشته‌های مادر همچون بیهوشی، طب‌اورژانس، جراحی‌عمومی، داخلی، اطفال، عفونی، جراحی‌قلب، جراحی اطفال، فوق‌تخصص کلیه، خون و سرطان با سرعت بسیار نگران‌کننده‌ای به‌صدا درآمده است.
چند ماه پیش در همین ارتباط حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در نامه‌ای حذف روش پرداخت پلکانی را از راه‌های جلوگیری از این رویه عنوان کرده بود. او گفته بود تبدیل مالیات پلکانی از ۳۵ به ۱۰درصد (برابری مالیات بخش خصوصی و دولتی) به شرط فعالیت تمام‌وقت جغرافیایی یکی از راه‌های ترغیب دانشجویان به تحصیل در رشته‌های تخصصی است.
همچنین در بررسی‌های آماری آمده است که از ۴۰۰ ظرفیت پذیرش دستیار تخصصی در آزمون ۴۷دوره دستیاری برای پذیرش در رشته طب‌اورژانس در سال گذشته ۲۶۹ ظرفیت خالی مانده است. خالی ماندن ظرفیت رشته حیاتی طب اورژانس درحالی است که پزشکان عمومی علاقه کمتری به ادامه تحصیل در رشته مهم بیهوشی نشان دادند و ۲۴۲ جای خالی برای رشته بیهوشی نتیجه آزمون دستیاری در مرداد ۹۹ بوده است.
مصطفی قانعی دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی، هم مردادماه امسال آماری از ظرفیت خالی برخی رشته‌ها عنوان کرده که قابل‌توجه است. به گفته وی درصد ظرفیت خالی‌مانده در رشته طب‌اورژانس ۹۱درصد، ظرفیت خالی رشته بیهوشی ۶۹درصد و ظرفیت خالی رشته عفونی ۶۸درصد بوده است و البته بعد از انتخاب رشته و ورود به بخش نیز در این رشته‌ها ریزش یا تقاضا برای تغییر رشته زیاد است. درحالی‌که سالانه ۱۶۰ نفر از پزشکان جوان در امتحانات ورودی فوق‌تخصصی جراحی پلاستیک شرکت می‌کنند که تعداد متقاضیان برای شرکت در رشته جراحی قلب کمتر از پنج نفر است؛ تعدادی که حالا سازمان نظام پزشکی می‌گوید امسال صفر شده است.
عجیب اما واقعی؛ واردات پزشک متخصص از دیگر کشورها
همانطور که پیشتر اشاره شد، از نگاه رئیس سازمان نظام پزشکی، ممکن است در آینده نزدیک در برخی رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی بسیار اساسی و مورد نیاز فارغ‌التحصیلی نداشته باشیم و جوانان ما رغبت نکنند، وارد برخی از رشته‌ها شوند.
طبق گفته‌های وی همچنین متخصصان کشور رغبتی ندارند، وارد برخی از رشته‌های فوق‌تخصصی شوند و این واقعیت ملموس اجتماعی است. رئیس‌زاده معتقد است: با این روال در چند سال آینده پزشکی نخواهیم داشت. در رشته‌های بسیار ضروری جراح نداریم و مجبور می‌شویم برای برخی درمان‌ها با چند برابر هزینه، عزیزان را به خارج از کشور بفرستیم یا با یک عقبگرد ۴۰ ساله واردات پزشک از هند، پاکستان و فیلیپین داشته باشیم.
بر این اساس به گفته رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور تخصص جراحی قلب در سال جاری ۱۸ نفر ظرفیت داشته‌است، اما هیچ‌کس متقاضی نشده و در کل کشور فقط ۲ داوطلب جراحی اطفال داریم.
همچنین جلیل کوهپایه‌زاده دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، هم با بیان اینکه سال گذشته حدود ۸۰۰ صندلی دستیاری پزشکی خالی مانده، می‌گوید: سالانه حدود ۱۲ هزار نفر در آزمون دستیاری شرکت کردند و سال گذشته ۴ هزارو ۵۰۰ ظرفیت وجود داشت که در نهایت حدود ۳ هزارو ۷۰۰ نفر پذیرش شدند.
