نان برای ایرانیان تنها جسم را سیر نمی‌کند بلکه آردش با آبی خمیر می‌شود که از آبشخور خاطرِ جمعی ایرانیان و خاطرات نه چندان دور تاریخ معاصر جاری می‌شود؛ از قحطی بزرگ سال‌های 1296 تا 1298 که قربانیانش یک تا سه میلیون نفر برآورد شده تا بی‌نانیِ بعد از حمله متفقین در شهریور 1320.
نان چشم روان را هم در جامعه باید سیر کند و به همین خاطر وقتی دولت چندماه پیش اقدام به گرانی آرد کرد، بسیاری از نخبگان درباره این تصمیم هشدار دادند و گفتند حتی در زمان جنگ هم آرد و نان مردم جیره‌بندی نشد.
به گزارش نوروز، حالا هر روز مسئولان اقتصادی دولت از مزایای این اقدام خود می‌گویند. در تازه‌ترین این اظهارات، «احسان خاندوزی» وزیر اقتصاد «سیدابراهیم رئیسی» چهارم شهریورماه اظهار داشت: در همین دو سه ماه که این طرح پیاده شده بدون فشار به مردم این حجم را شناسایی کردیم وامروز می‌توانیم بگوییم که چه فردی با کارت ملی از کدام نانوایی نان خریده اما در واقع نانی خریده نشده و تنها آرد را برده است.
وی گفت: امروز ما اختیار را به استاندار همه استان‌ها دادیم که در رایانه خودشان هر روز ببینند که کدام یکی از نانوایی‌های استان این تخلف را انجام داده است، بستر فنی را ایجاد کردیم و امیدوار هستیم اجرای کامل آن به زودی انجام شود ضمن اینکه به زودی ماجرای بین آرد خبازی‌ها و نان فانتزی‌ها نیز حل خواهد شد. به گفته خاندوزی قطعی اینترنت هیچ اختلالی در روند خرید نان ایجاد نخواهد کرد.
همزمان، طبق ادعای مسئولان وزارت امور اقتصادی و دارایی و پس از ساماندهی آرد نانوایی‌ها، روزانه ۶.۵ هزارتن مصرف آرد کشور کاهش پیدا کرده است. ️این یعنی روزانه ۶.۵ هزارتن از آرد تحویل داده شده به نانوایی‌ها به نان تبدیل نمی‌شد و به جیب دلالان می‌رفت؛ توجیهی که در کنار تاکید بر جلوگیری از قاچاق بارها تکرار شده است.
این در حالی است که افت مصرف آرد و نان مردم کمتر در اظهارات دولتی‌ها جایی دارد. در همین ارتباط، مشاورهیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی اواسط تیرماه از کاهش 30 درصدی مصرف ماکارونی مردم خبر داده بود.
واکنش‌های پرکنایه به اظهارات سکاندار اقتصادی دولت
با توجه به نارضایتی‌های موجود در جامعه، اظهارات اخیر وزیر اقتصاد با واکنش‌های متعددی روبرو شد که بیشتر انتقادی بود و از کنایه درباره لقمه‌شماری دولت تا بی‌عملی درباره اختلاس و فسادهای چندده هزار میلیارد تومانی را شامل می‌شد.
پیچیدگی‌های عجیب و غریب در نان‌رسانی به مردم
اواسط اردیبهشت ماه امسال گرانی آرد رسما کلید خورد تا اولین مرحله ساماندهی یارانه‌ها در دولت رئیسی باشد که اکثر منتقدانش با عنوان جراحی دردناک اقتصادی از آن یاد می‌کنند.
پس از آن دلار 4200 تومانی از کالاهای اساسی حذف شد تا در ازای آن یارانه‌های نقدی 300 و 400 هزار تومانی به هفت دهک پرداخت شود یعنی سرنوشتی کاملا متفاوت با یارانه نان.
گران شدن آرد و در واقع حذف یارانه آن با اهداف اعلانی چون جلوگیری از قاچاق آرد و مدیریت مصرف صورت گرفت؛ اقدامی که پیش از این بسیاری از آگاهان مسائل حوزه آرد و نان آن را خواستار شده و با اشاره به کاهش چشمگیر دورریز نان و توقف مصرف آن به عنوان خوراک دام و طیور از مزایای گران شدن این کالا گفته بودند.
در مقابل، بسیاری هم گرانی نان را دارای بار روانی سنگین بر جامعه به خصوص اقشار ضعیف دانسته و درباره تبعات تصمیم دولت هشدار دادند.
با این حال، سامانه‌ای نسبتا پیچیده برای توزیع آرد بین نانوایان کشور طراحی و کارتخوان‌هایی مخصوص در واحدهای نانوایی نصب شد تا یارانه آرد بر خلاف دیگر کالاهای اساسی به حساب نانوایان واریز شود و نه مشتریان.
این سامانه با وجود برخی مزایایی که درباره آن ذکر کرده‌اند، به تدریج مشکلات خود را هم می‌نمایاند.
مشاور وزیر اقتصاد و دارایی در این باره می‌گوید: ما به طور متوسط بین نانوایی‌های کشور روزانه ۲۴ هزار تن آرد توزیع می‌کردیم، درحال حاضر با وجود سامانه هوشمندسازی یاران آرد و نان، با ۱۶ تا ۱۸ هزار تن، نیاز آرد کل کشور تأمین می‌شود.
به گفته «محمد جلال»، در فاز بعدی موضوع آرد و نظام توزیع آرد در دستور کار است. مقوله سهمیه آرد نانوا ام الفساد در مسئله توزیع آرد کشور بوده و می‌خواهیم پایه‌های این فساد را متزلزل کنیم. چالش سهمیه بندی آرد باعث شده بود که قیمت مجوز نانوایی در تهران به طور متوسط ۵ میلیارد تومان باشد و در مناطق گران قیمت به ۹ میلیارد برسد.
با این حال طرح پیچیده آردی دولت همچنان که گفته شد ایرادات متعددی را از خود نشان داده است از جمله طی روزهای اخیر برخی رسانه‌ها از خرید و فروش و اجاره کارت به خصوص در میان مهاجران افغانستانی برای خرید نان خبر داده‌اند.
علاوه بر این، برخی در فضای مجازی از مشاهداتشان از اوضاع کار نانوایی‌ها نوشته‌اند که ساعات کارشان کم شده و احتمالا ترجیح می‌دهند با صرفه‌جویی در سوخت و نیروی کار آرد را به قیمت نان به متقاضیان بفروشند.
در بسیاری از شهرهای کوچک و روستاها و برای عشایر هم سیستم جدید و پیچیدگی‌های آن دردسرساز شده و گرانی آرد تبعات خود را آشکارا نشان داده است.
آنچه مشخص است تصمیم جدید، رانت آردی را به جای مردم بین نانوایان پخش کرده و از همین رو رئیس سازمان تعزیرات حکومتی دوم شهریورماه از پلمپ بیش از ۳ هزار نانوایی متخلف خبر داده است.
