بی‌توجهی به کتاب، قیمت سرسام‌آور کاغذ، فروش اینترنتی و … همه باعث شده تا فروش برخی کتابفروشیها به چیزی نزدیک به نقطه صفر برسد تا جایی که برخی در آرزوی تعطیلی مغازه‌هایشان هستند.
به گزارش نوروز، تعطیلی کتابفروشیها حرف امروز و دیروز نیست، بلکه سال‌ها است که کتابفروشیها به نفع مشاغلی نظیر اغذیه‌فروشی و کافه‌ها کنار می‌روند. تأسیس کتابفروشی به معنای اختصاصی آن، کمرنگ‌تر شده و بیشتر کتاب‌فروشی‌هایی که تقریباً سرپا مانده‌اند، در کنار کتاب به فروش لوازم تحریر و گاه صنایع‌دستی روی آورده‌اند.
نمایی برای کتاب نیست
بازار کتاب بیش از هر چیز درگیر مشکلات اقتصادی حوزه نشر است و فرهنگ بی‌رمق کتابخوانی، اما این همه ماجرا نیست.
یکی از گله‌های همیشگی ناشران این است که همه کتاب‌هایشان امکان عرضه در کتابفروشیها را ندارند. در همین پیوند، یکی دیگر از مشکلات حوزه نشر در ایران، کمبود ویترین برای کتاب عنوان شده است.
به گفته یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزیر ارشاد، در سال گذشته حدود ۱۱۲ هزار عنوان کتاب مجوز نشر گرفته‌اند و به گفته مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، در کشورمان حدود ۲۲ هزار مجوز نشر داریم که از این میزان حدود ۵ هزار ناشر فعال هستند، پس تعداد تولیدکنندگان کتاب (ناشران) از تعداد عرضه‌کنندگان آن (کتابفروشی)ها بیشتر است.
نصف جمعیت کشور به کتابفروشی دسترسی ندارند
اگر به تعداد کتابفروشیها نگاهی بیندازیم، خواهیم دید طبق آماری که از سوی خانه کتاب منتشر شده است تا سال ۱۳۹۷ در کل کشور حدود ۸۰۲۱ کتابفروشی داشتیم که حدود ۱۵۰۳ کتابفروشی در استان تهران مستقر بود. بر پایه این اطلاعات گفته‌اند سرانه کتابفروشیها نسبت جمعیت، یک به ۱۰ هزار است؛ یعنی به ازای هر ۱۰ هزار نفر یک کتابفروشی در کشور وجود دارد.
بر اساس اطلاعات اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان استان تهران هم حدود ۶۰۰ کتابفروشی در سطح تهران داریم که سوای ناشرکتابفروش‌ها، کافه کتاب‌ها و کتاب‌فروشی‌هایی هستند که لوازم جانبی نیز می‌فروشند که با احتساب آن‌ها بیش از ۱۲۰۰ کتابفروشی داریم.
این در حالی است که اوضاع برای شهرهای کوچک و روستاها دیگرگون است. دراین‌باره معاون فرهنگی وزارت ارشاد گفته است: بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کنند که هیچ روستایی در کشورمان کتابفروشی ندارد، در بسیاری از شهرهای کوچک نیز کتابفروشی وجود ندارد و در حقیقت نیمی از جمعیت کشور به کتابفروشی دسترسی ندارند.
مشکلات اقتصادی مانع اصلی کتابفروشی
مشکلات اقتصادی در سال‌های اخیر کتابفروشیها را کم‌رونق کرده بود و آمدن کرونا و تعطیلی‌های پی‌درپی آن‌ها برای کنترل شیوع کرونا، کتاب‌فروشان را با مشکلات بیشتری دست به گریبان کرد.
اواخر فروردین پارسال بود که بیش از ۱۰۰ کتابفروشی در نامه‌ای به وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی از تعطیلی کتابفروشیها در جریان موج چهارم کرونا انتقاد کردند.
افزایش قیمت کاغذ و به‌تبع آن کتاب، افزایش اجاره بهاء، تخفیف‌های نامتعارف بعضاً سایت‌های فروش نیز ضربه‌هایی مداوم و متوالی بر پیکر ضعیف این کتابفروشیها بود؛ به‌گونه‌ای که طی ماه‌های اخیر چندین کتابفروشی به دلیل مشکلات اقتصادی توان رقابت در بازار را نداشته و عطای این کار را به لقایش بخشیده‌اند.
در همین ارتباط، مدیر کتابفروشی «کتاب پارسه» اواخر خردادماه با اشاره به شرایط کنونی بازار نشر به ایرنا گفت: در صورت تداوم وضعیت کنونی ابتدا کتاب‌فروشی‌هایی که مستاجر هستند، کار را تعطیل می‌کنند و زمانی که فشار بیشتری وارد شد، کم‌کم کتاب‌فروشان صاحب ملک، مغازه‌ها را به صنوفی اجاره می‌دهند که توانایی پرداخت اجاره بالا را دارند.
مدیر کتابفروشی «ندای اسلام» در کرج هم اواسط تیرماه در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: حداقل در این یکی دو سال، شاید بالای 50 کتابفروشی تغییر کاربری داده یا تعطیل کرده‌اند.
