اوضاع اقلیمی و مولفه‌های فرهنگی ما ایرانیان باعث شده تا درخت از دیرباز به عنوان نماد سرزندگی و ریشه‌داری در ادبیات، اندیشه و انگاره‌های ذهنی‌مان ریشه بدواند.
این در حالی است که این روزها زیاد از نابودی درختان می‌شنویم؛ از قطع درختان پارک کوه خروسی خوزستان تا خشکاندن عمدی درخت‌های خیابان ولیعصر تهران برای مطامع تجاری.
پس از گذشت چندین ماه، هنوز کسی دلیل نابودی و قطع صدها درخت را نمی‌داند. درخت‌کشی در تهران مانند یک سریال دنباله‌دار شده است؛ سریالی که به نظر، دست‌اندرکاران آن خیال پایان بخشیدن به آن را ندارند. هفته‌ای نیست که خبری از قطع درخت در پایتخت منتشر نشود.
به گزارش نوروز، خبری در فروردین امسال مبنی بر اینکه درختان مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران قطع شده، منتشر شد که اعضای شورای شهر تهران خبر دادند ۱۵۰ اصله درخت اسفند سال ۱۴۰۰ در مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران قطع شده است. در این ارتباط مسئولان دانشگاه ادعا می‌کردند که تنها ۲۰۰ نهال جابه‌جا شده و ۵۰ درخت در موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران قطع شده است؛ ماجرایی که به حواشی مانند بروز درگیری‌های فیزیکی کشیده شد.
سریال بی‌پایان درخت‌کشی
اردیبهشت ماه سال جاری نخستین بار خبری از صداوسیما پخش شد؛ خبر رسید که درختان بوستان کوچک چیذر به بهانه احداث پارکینگ در منطقه قلع و قمع شدند. شهرداری زیربار قطع درخت نرفت و تاکید داشت که چندین اصله درخت با بن ۱۵ الی ۲۰ سانتی متر را به بوستان قیطریه منتقل کرده تا مشکل ترافیک سنگین محله و جای پارک را خاص روزهایی که حسینیه چیذر فعال است، از بین ببرد.
پارلمان شهری اما در اینباره سکوت نکرد، ناصر امانی که به نظر روایت جابه‌جایی درختان را پذیرفته بود، تاکید داشت که اقدام شهرداری کج سلیقگی است و فصل جابه‌جایی درختان یک فصل مشخص است و از بهار به بعد هرگونه جابه‌جایی خلاف قانون است.
سوده نجفی عضو هیات رییسه شورای شهر تهران، اردیبهشت ماه، در اینباره گفته است: براساس شواهد میدانی از ۲۰ فروردین سال ۱۴۰۱ درختان سبز دو لاین شمالی و جنوبی راه‌آهن تهران- اهواز به بهانه احداث زیرگذر از سوی شهرداری به صورت غیر اصولی و با کمک جرثقیل از ریشه قطع شدند. به گفته او، در پاسخ به اعتراض مردم به این اقدام ضد محیط زیستی شهرداری اعلام کرده که به خاطر این پروژه درختان را جابه‌جا می‌کنیم.
این پایان ماجرا نبود، مدتی بعد دانشگاه الزهرا بدون مجوز ۱۵ درخت در محوطه دانشگاه را قطع کرد. هفته گذشته نیز رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران از قطع درخت در باشگاه انقلاب خبر داد. او گفت تعداد درختان این مجموعه در سال ۹۸، ۱۹هزار‌و ۵۲۴ اصله بوده، اما اکنون درختان مجموعه ورزشی انقلاب به ۱۹هزار‌و ۳۲۵ درخت کاهش پیدا کرده است. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در سال ۹۸، تعداد ۱۳۰ اصله درخت این مجموعه خشک شده و ۵۷ درخت نیز قطع شده‌اند که مجموع آنها ۱۸۷ درخت است. ناصر امانی نیز مدتی پیش نسبت به اپیدمی قطع درخت در پایتخت هشدار داده و از بی‌نتیجه‌بودن هشدارها و تذکرها درخصوص درخت‌کشی گلایه کرده بود.
وقتی جریمه هم چاره‌ساز نیست
مدتی پیش هم یکی از کانال‌های تلگرامی خبرهایی از خشک کردن درختان در فرحزاد تهران منتشر کرده بود. خبرهایی که در چند ماه ابتدایی سال پیش از هر گذشته به گوش می‌رسند، نگرانی‌ها از اندک ذخایر محیط زیستی پایتخت را دوچندان کرده است. اما علت پخش مکرر سریال قطع درختان در فضای رسانه‌ای چیست؟
اخباری نگران کننده که نه جریمه‌های چند ده میلیاردی و نه پیگیری‌های قضایی چاره آن نیست. هفته‌ای نیست که چند خبر درباره درخت‌کشی در مقابل مجتمع‌های تجاری منتشر نشود؛ یک روز خشک‌شدن درختان در باشگاه انقلاب، روز دیگر درخت‌کشی در شهرک‌های مسکونی حوالی میدان آزادی که متعلق به یکی از نهادهای نظامی است، به گفته رسانه‌ها بیش از ۷۰ اصله درخت در این شهرک قطع شده‌اند و ساکنان نیز این موضوع را تأیید کرده‌اند.
در ارتباط با قطع درختان خیابان ولیعصر، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران چند روز پیش اظهار داشته بود در برداشت اولیه، کمیسیون ماده 7 شهرداری تهران 117 میلیارد تومان جریمه برای قطع درختان خیابان ولیعصر(عج) در نظر گرفت.
احمد صادقی عضو شورای شهر تهران معتقد است به‌جز تعیین جریمه، شهرداری برای بازدارندگی می‌تواند شکایت کیفری کند و اگر تعمدی‌بودن ثابت شود، قوانین بازدارنده خوبی دیده شده است، ولی در کنار قوانین بازدارنده باید قوانین تشویقی هم بگذاریم.
همچنین پرویز سروری نایب‌رئیس شورای شهر تهران نیز قطع و خشک‌کردن درختان را یک سناریو می‌داند. او می‌گوید: ما هم نگرانی در باب قطع‌کردن و خشکاندن درختان را داریم. یکی از مباحث شهر آلودگی هواست و قطعا گسترش و توسعه فضای سبز می‌تواند در این بخش اثرگذار باشد.
هرچند مسئولان و اعضای پارلمان شهری از مسائلی چون آسیب‌های تصفیه هوا به عنوان یکی از شاخص‌ترین تبعات قطع درختان سخن می‌گویند اما مساله بسیار فراتر از این موضوعات است.
قطع درختان به خصوص درختان ریشه‌داری که سال‌ها برابر چشم نسل‌ها نماد حیات و سرزندگی بوده‌اند، علاوه بر مخدوش ساختن طبیعت و زیبایی‌ها و سرمایه‌های آن، به معنای خشکاندن سبزینه زندگانی ما خواهد بود.
