منابع دیپلماتیک و امنیتی اروپایی طی هفته‌های گذشته اظهارنظرهای مهمی درباره خطاهای استراتژیک مسکو در جنگ اوکراین مطرح ساخته‌اند.
به گزارش نوروز، یکی از این دیپلمات‌های اروپایی به خبرگزاری «رویترز» گفته است: پوتین فکر می‌کرد اوضاع بهتر از آنچه در واقع هست پیش می‌رود؛ مشکل این است که او خود را با مردانی «بله قربان گو» احاطه کرده که جرات بیان حرف‌های مخالف را ندارند.
رویترز به نقل از دیپلمات دیگر نوشته است: سربازان روسی بد آموزش دیده و گمراه شده‌اند. درعین‌حال به باور این دیپلمات هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه این وضعیت می‌تواند به ایجاد شورش در میان ارتش روسیه منجر شود وجود ندارد اما درعین حال وضعیت غیر قابل پیش‌بینی در روسیه پدید آمده و قدرت‌های غربی امیدوارند که مردم ناراضی در روسیه مخالفت‌های خود را نسبت به سیاست‌های جنگ‌طلبانه پوتین ابراز دارند.
شاید مهم‌ترین اظهارنظر درباره اشتباهات روسیه از جانب رئیس آژانس ارتباطات دولتی بریتانیا مطرح شده که در اظهاراتی مدعی شده «ولادیمیر پوتین» در آغاز حمله مرتکب یک اشتباه محاسباتی استراتژیک شده و در حال حاضر نیز مشاوران وی از گفتن حقیقت در خصوص خطای او خوف دارند.
«جرمی فلمینگ» در سخنرانی چند هفته پیش در استرالیا اظهار داشته رئیس جمهور روسیه در تحلیل میزان توان مقاومت اوکراین و در ارزیابی صحیح از واکنش غرب بابت حمله به اوکراین دچار اشتباه محاسباتی بزرگی شد.
برخی از تحلیلگران نظامی غربی می‌گویند روسیه اهداف جنگی خود را در اوکراین به گونه‌ای تنظیم کرده که ممکن است با وجود شکست ارتش این کشور در نهایت بتواند به سادگی ادعای پیروزی کند و از این طریق افکار عمومی خود را فریب دهد.
همه این‌ها بدین معنی است که ولادیمیر پوتین از وضعیت نیروهای نظامی خود در اوکراین راضی نیست و بخشی از وضعیت را نتیجه ناکامی سازمان‌های اطلاعاتی خود به خصوص بخش پنجم «اف.اس.بی» می داند. به باور پوتین در عدم تحقق برنامه‌های نظامی این کشور در اوکراین سازمان‌های اطلاعاتی نقش مهمی داشته‌اند.
آن‌طور که منابع غربی ادعا کرده‌اند مسکو برای غلبه بر این وضعیت بیش از 150 افسر سرویس امنیت فدرال روسیه اف.اس.بی را از کار برکنار کرده است. در این رابطه منابع اطلاعاتی انگلیس ضمن گفت‌وگو با روزنامه «تایمز» مدعی شده‌اند تعداد قابل توجهی از نیروهای اطلاعاتی روسیه از کار برکنار شده و تعدادی از عوامل تاثیر گذار در حبس خانگی هستند.
بر اساس این ادعاها مقام های ارشد اف.اس.بی در حالی بازداشت شده‌اند که وظیفه این نهاد اطلاعاتی تامین امنیت داخلی و مقابله با عملیات‌های ضد جاسوسی است؛ کارویژه‌ای که در طول جنگ سرد از سوی سازمان کا.گ.ب انجام می‌گرفت. به ادعای تایمز در این پاکسازی بیشتر افسران سرویس اطلاعات عملیات و رابطان بین‌الملل اف.اس.بی که به عنوان سرویس پنجم شناخته می‌شوند، هدف قرار گرفته‌اند.
سرویس پنجم اف.اس.بی در سال 1992 و به منظور پر کردن خلاء ناشی از حذف کا.گ.ب و در پی مجموعه‌ای از توافقات عدم جاسوسی بین مسکو و دولت‌های تازه تاسیس شوروی سابق ایجاد شد. این قراردادها از جاسوسی سرویس اطلاعات خارجی روسیه (اس‌وی‌آر) در داخل سرزمین کشورهای شوروی سابق جلوگیری می‌کرد.
در سال 1995 سرویس پنجم به عنوان شاخه جاسوسی خارجی اف.اس.بی شناخته شد و بعد از سال 1999 به شدت توسعه یافت.
طبق گزارش‌ها سرویس پنجم مسئولیت نابودی مقام‌های ارشد اوکراین و سایر ناراضیان روس مستقر در اوکراین را بر عهده دارد؛ نهادی که مسئولیت آن تا همین اواخر بر عهده «سرگئی بسدا» و «آناتولی بولوخ» بود. با این حال هر دو مقام در همین اواخر از مقام خود عزل شده اند.
بهانه دولت روسیه برای حبس خانگی بسدا در ابتدا اختلاس مالی عنوان می‌شد. با این حال برخی مطبوعات روسی از طرح اتهام جدید علیه او خبر داده‌اند. به ادعای برخی از مطبوعات روسیه او به اتهام عدم اطلاع رسانی صحیح از شرایط اوکراین تحت محاکمه قرار گرفته است. بولوخ نیز از سمت خود برکنار شده اما بنا بر گزارش‌ها به زندان منتقل نشده و از مکان دقیق نگهداری او اطلاع صحیحی در دست نیست.
