نزاع و درگیری با ایجاد اختلال در مناسبات ارتباط انسانی، فضایی پر از خشم و کینه‌توزی میان افراد به وجود می‌آورد و به روان جامعه آسیب جدی می‌زند که تبعات منفی فراوان مادی و معنوی را در پی دارد. در سال‌های اخیر این پدیده ناخوشایند به‌صورت مداوم به شکل‌های گوناگون در آمارها منعکس می‌شود.
به گزارش نوروز، بسیاری از این نزاع‌ها در جایی ثبت رسمی نمی‌شود و بسیاری دیگر کار طرفین دعوا به شکایت و مراجعه به پزشکی‌قانونی می‌رسد. جدیدترین آمار پزشکی‌قانونی از افزایش ۷درصدی مراجعه به پزشکی‌قانونی تهران در سه ماهه ابتدای امسال در پی نزاع خبر می‌دهد.
در همین زمینه مهدی فروزش مدیرکل پزشکی‌قانونی استان تهران از مراجعه بیش از ۲۶هزار نفر به دلیل آسیب‌های ناشی از نزاع به مراکز پزشکی‌قانونی استان در سه ماهه نخست سال‌جاری خبر داده است. به گفته وی، این تعداد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که تعداد مراجعان به دلیل نزاع به مراکز پزشکی‌قانونی ۲۴هزار و ۳۲۸ نفر اعلام شده بود، 7درصد افزایش یافته است. براساس گزارش اداره کل پزشکی‌قانونی استان تهران از کل مراجعان به دلیل آسیب‌های ناشی از نزاع در سه ماهه نخست سال‌جاری، ۱۶هزار و ۵۱۱ نفر مرد و ۹ هزار و 614نفر زن بوده‌اند.
اوضاع نزاع طی یک دهه
نگاهی کلی به آمارهای ثبت‌شده در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان پزشکی‌قانونی نتایج جالب توجهی به‌همراه دارد. درباره استان تهران بررسی آماری هشت ساله از کاهش نسبی مراجعه به پزشکی‌قانونی در پی نزاع حکایت دارد. در سال 1392، تعداد کل مراجعان به پزشکی‌قانونی 106هزار مورد بوده که این رقم در سال 1400 به 96هزار مراجعه رسیده است.
جالب است بدانیم، در سال 93 تقریبا 107هزار نفر، سال 94 تقریبا 101 هزار نفر، سال 95 بیش از 99هزار نفر، سال 96 تقریبا 93هزار نفر، سال 97 تقریبا 101هزار نفر و سال‌های 98 و 99 هم به‌ترتیب 99هزار و 95هزار نفر به دلیل نزاع به پزشکی‌قانونی مراجعه کرده‌اند.
بر اساس آمار پزشکی‌قانونی استان تهران، در سال ۱۴۰۰، میزان مراجعه به این سازمان به دلیل نزاع خیابانی، نسبت به سال 1399، یک‌ونیم درصد افزایش داشته است. در این آمار، میزان زنانی که درگیر نزاع بوده‌اند نیز افزایش یافته. به‌طوری که در سال 99 تعداد زنان درگیر نزاع 185هزار نفر بوده که این رقم در سال 1400 به 194هزار نفر رسیده است.
به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پزشکی‌قانونی کشور، در بهار 1401، 156هزار و 593 نفر در پی آسیب‌های ناشی از نزاع به مراکز پزشکی‌قانونی ارجاع شدند که از این تعداد 105هزار و 646 نفر مرد و 50هزار و 947 نفر زن بودند.
در این مدت استان‌های تهران با 26هزار و 125، خراسان‌رضوی با 14هزار و 266 و اصفهان با 10هزار و 260 نفر بیشترین و استان‌های ایلام با 878، بوشهر با 944 و خراسان‌جنوبی با یک‌هزار و 298 نفر کمترین تعداد مراجعات نزاع را داشته‌اند. آمار مراجعات نزاع تا خرداد امسال نیز روندی کاهش داشته است. در این ماه 58هزار و 578 مصدوم نزاع به مراکز پزشکی‌قانونی سطح کشور مراجعه کردند که نسبت به مدت مشابه سال قبل 2.7درصد کمتر شده است.
تشخیص و نسخه روان‌جامعه‌شناسی برای خشم
در همین ارتباط، مصطفی تبریزی روان‌شناس اجتماعی می‌گوید: پرخاشگری واکنشی است که ارتباط مستقیم با افسردگی دارد. افراد به‌واسطه بروز اختلال‌های روانی و افسردگی می‌توانند واکنش‌های خشن از خود نشان بدهند. به علاوه ممکن است ما پرخاشگری را یاد گرفته باشیم. در خانواده‌ای که در برابر ناکامی‌ها پدر و مادر پرخاشگری می‌کنند، بچه آنها هم یاد می‌گیرد که این واکنش را نسبت به موقعیت‌های ناخوشایند نشان بدهد.
اصغر مهاجری، جامعه‌شناس درباره علل جامعه‌شناختی بروز نزاع در جامعه اظهار می‌دارد: در نگاه اول وقتی نزاع را از منظر روان‌شناختی می‌بینیم، علل نزاع را بیشتر در فرد جست‌وجو می‌کنند. با این حال، از نگاه جامعه‌شناختی، نگاهی وسیع‌تر به هر ناهنجاری اجتماعی می‌شود. زمانی که ساختار جامعه دچار تنش می‌شود، این تنش به‌صورت پرخاشگری در سطح خرد جامعه بروز می‌کند.
به گفته این جامعه‌شناس هر پیامد منفی به‌تدریج رخ می‌دهد و یک شبه اتفاق نمی‌افتد. زمانی که اقدامات منفی اقتصادی و اجتماعی در زندگی مردم رسوخ می‌کند، خشم‌ها روی هم تلنبار می‌شود و نزاع افزایش می‌یابد. کاهش آمار نزاع هم یک شبه اتفاق نمی‌افتد و همه زیرساخت‌های بروز تنش در جامعه باید اصلاح شود تا رفته‌رفته آرامش بیشتری را شاهد باشیم.
