سایت‌ها و شبکه‌های مجازی پرشده از تبلیغات فروش مواد دخانی و ابزار و آلات دود. فضا به‌قدری باز و مهیا است که هر فردی اگر فقط اراده کند با چند کلیک ساده، سفارش می‌دهد و با تاخیری شاید اندک به سیگار و قلیان و هر چه دود کردنی است، می‌رسد.
به گزارش نوروز، سایت‌ها و صفحات و کانال‌های مجازی با تعداد بسیار بالایی در این حوزه فعالند که با آب و تاب زیاد، دخانیات را در ویترین‌های جذابشان عرضه می‌کنند؛ حالا می‌خواهد مشتریشان یک کودک باشد، نوجوان یا یک بزرگسال پا به سن گذاشته باشد، فرقی هم برایشان ندارد، چون آنچه باید به دست بیاید، سود است. هر کسی هر محصولی را با هر آب و رنگی که بهتر تشخیص دهد، دو دستی به مصرف‌کنندگان دائمی و آنهایی که دچار وسوسه‌اند، تعارف می‌کند.
وقتی پای دخانیات در میان است در فضای مجازی هم درست مثل فضای حقیقی، آدم‌ها صدها حق انتخاب دارند و هیچ کسی از مصرف دخانیات جا نمی‌ماند و ذخیره سیگار هیچ فروشنده‌ای نیز ته نمی‌کشد، زیرا در این بازار آشفته حال، عرضه و تقاضا دوشادوش هم پیش می‌روند و عرضه نباید از تقاضا جا بماند.
دهن‌کجی به قانون
برخی از نرم‌افزارهای فروش اقلام سوپرمارکتی که ظاهرا نباید در بساط‌شان دخانیات داشته باشند، این محصولات را همانند سایر خوراکی‌ها در اسرع وقت به دست سفارش‌دهندگان می‌رسانند و در این میانه نقش تسهیل‌گر را بازی می‌کنند. اینها در واقع به قانون می‌خندند و در حال عبور از روی شکل کاغذی آن هستند؛ قانونی که نامش قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات است و از ۱۶سال قبل برای رسیدن به این اهداف دورخیز کرده اما هیچ چیز حتی کوچک‌ترین عایدی به نفع سلامت جامعه نداشته است.
در همین ارتباط غلامرضا حیدری رئیس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه شهید بهشتی، گسترش مصرف دخانیات و دسترسی آسان به آن را حاصل اجرا نشدن همین قانون می‌داند و می گوید: وقتی قانون اجرا نمی‌شود و دخانیات همه جا در دسترس است، وقتی برنامه‌های پیشگیری از مصرف دخانیات و جرایم مندرج در قانون مبارزه با دخانیات اجرا نمی‌شود، چرا باید مصرف دخانیات در کشور گسترش نیابد و چرا در کوچه و خیابان و در فضای مجازی نباید محصولات دخانی عرضه شود؟
زهرا حسامی پژوهشگر حوزه دخانیات نیز بی‌توجهی به اجرای قانون جامع را ریشه همه چالش‌های فعلی می‌داند و توضیح می‌دهد چون انواع محصولات دخانی به‌راحتی در دسترس همگان است و هیچ نظارتی بر توزیع و فروش آنها وجود ندارد و به خصوص این که با فروشگاه‌های اینترنتی و مجازی که بدون مجوز کار می‌کنند، برخورد نمی‌شود، طبیعی است که دخانیات به‌عنوان محصولی ارزان و در دسترس مورد استقبال قرار بگیرد.
پرسه دخانیات حوالی مدارس و تاثیر کرونا بر افزایش مصرف
سال‌ها است وزارت صمت بخشنامه‌ای با عنوان ممنوعیت توزیع و عرضه مواد دخانی در شعاع ۱۰۰متری مدارس و ممنوعیت نخ فروشی و فروش سیگار به افراد زیر ۱۸سال را به مراکز مجاز و غیرمجاز عرضه مواد دخانی ابلاغ کرده اما همچنان دخانیات در این شعاع و حتی در فاصله‌هایی کمتر از این نیز به کودکان و نوجوانانی فروخته می‌شود که احتمالا با کشیدن سیگار احساس بزرگی می‌کنند.
طبق اعلام مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی قبل از بحران کرونا حدود ۱۵ درصد افراد بالای ۱۵ سال جامعه مصرف دخانیات داشتند که این در مردان حدود ۲۵ و در زنان حدود پنج درصد بود است. در دوران قبل از کرونا حدود ۲۰ درصد مردان و زنان مصرف قلیان داشتند که برخی از آنها سیگار را ترک کرده بودند، اما بعد از کرونا به‌واسطه شرایطی که حکم‌فرما شد، بسیاری از مصرف‌کنندگان ترک کرده نیز دوباره سیگار را شروع کردند و مصرف دخانیات در دوران کرونا افرایش یافت.
در حال حاضر حدود ۳۰ درصد مردان و ۱۰ درصد زنان مصرف سیگار دارند که درباره قلیان این عدد حدود ۳۰ درصد در هر دو جنس است. اما با توجه به در دسترس بودن دخانیات آخرین آمار نشان‌دهنده سن کمتر از ۱۵ سال در مردان و سن ۱۷ سال در زنان برای شروع مصرف دخانیات است.
