مدتی است به این موضوع فکر می‌کنم که «مرزهای سیاسی» به‌منزله قراردادهایی اعتباری میان دولت-ملت‌ها از خلال چه منطقی اِعمال خشونت را ممکن می‌کنند؟
از جنگ‌های تسلیحاتی و لشکرکشی‌های نظامی گرفته تا تبعیض علیه مهاجران و پناه‌جویان و تخریب‌های زیست‌محیطی و … و اصلاً آیا این صرفاً نحوۀ تفکر و سیاست‌ورزی‌ست که مرز را به واسطه‌ای برای ایجاد تنش و دشمنی تبدیل می‌کند یا عوامل عینی و ملموس مثل ویژگی‌های اقلیمی، اشیا، معماری، شیوۀ تأمین معاش، شکل چهره‌ها و فرم بدن‌ها، حیات وحش و… هم نقش بازی می‌کنند؟ سروکلۀ وفاداری به مرز از کجا در تاریخ پیدا شد؟ چطور مرز می‌تواند به جای خصومت و نژادپرستی، صلح و همزیستی به ارمغان بیاورد؟
نوروز فرصت خوبی برای گردهم‌آیی متخصصانِ حوزه‌های مختلف علوم از جغرافیای نوروز است که هر سال نه فقط در تعطیلات فروردین، که سرتاسر سال را به پرسش‌هایی از این دست فکر کنند و یافته‌های خود را در بستر آکادمیک و فضاهای عمومی‌تر مانند مطبوعات، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های رسمی به اشتراک بگذارند.
در زمانه‌ای که هنوز جنگ و تروریسم و تبعیض‌های نژادی و زبانی بر سر کشورهای آسیایی سایه انداخته، لازم است به این بحث پرداخت که اساساً صلح، جمهوری‌خواهی و پاسداشت آداب و فرهنگ‌های مشترک، ادبیات غنی در این حوزه جغرافیایی داشته است؟
چگونه می‌توان به بهانۀ جشن‌ها و رسوم گوناگونی که حول نوروز شکل گرفته‌اند، میراث مبتنی بر صلح‌جویی و جنبش‌های ضداستبدادی را در کشورهای قرارگرفته در جغرافیای نوروز بررسی کرد تا سهمی در غنای زبانیِ چنین گفتمان‌های مهم و ارزشمندی داشت؟
نوروز در ذات خود با شادی، نو شدن و امید به آینده همراه است. چطور می‌توان این مناسبت مهم و مشترک میان چند کشور را فرصتی برای اندیشیدن به وضعیت پرتناقضِ کنونی تبدیل کرد؟ وضعیتی که از یک‌سو بنیادگرایی و استبداد را به رخ می‌کشد و از سوی دیگر اما مبارزات جدی بر سر حق حیات و بازپس‌گیری اولیه‌ترین حقوق انسانی در جریان است.
چنانچه سیاست را تنها در سطح حکومت و نهادهای دولتی محدود ندانیم، می‌توانیم ردپای سیاست‌ورزی به معنای مقاومت در برابر سلطه و خشونت را در سطح زندگی روزمره دنبال کنیم. کشورهایی که کم‌وبیش در یک حوزۀ جغرافیایی قرار دارند و می‌توانند حول نوروز گرد هم بیایند و بحث کنند، هریک به چه یافته‌هایی از این سیاست‌ورزی در حیات روزمرۀ کشور خود دست یافته‌اند؟
نوروز که حداقل در ایران مناسبت استراتژیک مهمی برای دعوت از سفرا و نمایندگان سرزمین‌های گوناگون بوده است، اکنون چگونه امکان دارد همزمان با پاسداشت و محترم شمردن فرهنگ‌های مختلف جغرافیای نوروز، به دیالوگ‌هایی صلح‌جویانه دامن بزند و نیز اطلاعات ما را از سرزمین‌های اطراف ایران بالا ببرد؟
فردوس شیخ الاسلام
