نقش منابع طبیعی تجدیدشونده و تاثیر آن در محیط زیست و بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و در نهایت تحصیل رفاه برای آحاد جامعه، مساله‌ای است که بارها متخصصان امر درباره آن هشدار داده‌اند.
متاسفانه این مهم کمتر مورد توجه مسئولان و برنامه‌ریزان کشورها قرار می‌گیرد و نهایتاً امروز شاهد جایگزینی سیاست نفت در جهان هستیم؛ که این پدیده یک فاجعه عظیم علاوه بر معضلات کمبود غذا است.
البته با توجه به علم و تکنولوژی مدرن امروز و با برنامه‌ریزی و اعمال مدیریت صحیح می‌توان نقطه عطفی را در مقابل تخریب‌های به‌جامانده به وجود آورد.
طبق بررسی‌های انجام شده برای رهایی از بحران کم آبی، احداث سدهای مخزنی با سرمایه‌گذاری کلان در دنیا منسوخ شده و در عوض ذخیره‌سازی آب را در سفره‌های زیرزمینی از طریق اعمال مدیریت نفوذ آب درعمق زمین در دستور کار قرار گرفته است زیرا بر اساس مطالعات انجام شده، زمان نفوذ پذیری یک لیتر آب در جنگل حدود ۷ دقیقه و در اراضی کشاورزی ۴۶ دقیقه است و در مناطق غیرجنگلی این زمان به حدود ۴ ساعت افزایش می‌یابد. به تعبیری توان نفوذپذیری نزولات آسمانی در خاک‌های جنگلی ۴۰ برابر بیشتر از اراضی غیرجنگلی است.
رابطه مستقیم سطح جنگل‌ها با حیات انسان‌ها
منابع طبیعی تجدید شونده رابطه مستقیم با مسائل زیست محیطی دارند. از این رو می‌توان اذعان کرد که پیامدها و اثرات زیست محیطی در میان کشورهای غنی و فقیر، هیچ‌گونه حد و مرزی را نمی‌شناسد لذا رویکرد طبیعت یا خشم طوفنده آن در تمام کشورها و قاره‌ها یکسان بوده و تنها در سایه برخورد علمی و فنی و مدیریت صحیح می‌توان از قهر طبیعت مصون ماند.
مسئله بحران کم آبی، خشکسالی، سیل، آلودگی‌های زیست‌محیطی، انتشار ریزگردها، شیوع بیماری‌ها فقر و… که تحت عنوان بلایای طبیعی مبتلا به بسیاری از کشورها شده و روند آن نیز رو به افزایش است، اثر بسیار جدی است که حیات ما انسان‌ها را تهدید می‌کند و تنها راه مقابله با آن وحدت ملی و مدیریت صحیح بر دو عنصر مهم (آب و خاک) در سطح کره زمین و بدون در نظر گرفتن مرزها و با مشارکت همه کشورها است.
مطالعات نشان می‌دهد که در حال حاضر نیمی از جمعیت جهان برای دسترسی به آب سالم با مشکل جدی مواجه هستند و خطر بیماری‌های مرگبار ناشی از آب ناسالم جان 2.5 میلیارد نفر را تهدید می‌کند؛ تهدیدی که شاید از هر سلاح هسته‌ای و کشتار جمعی برای بشر خطرناک‌تر باشد. این در شرایطی است که ۷۰ درصد کره زمین را آب پوشانده است، این رخداد مهم سهمی از همان سوء مدیریت بر منابع خدادادی است.
قدردان جنگل باشیم
بهتر است به بیانی از شرایط کشورمان که در کام این بحران قرار گرفته است بپردازیم. طبق گزارش بانک جهانی، ایران از میان ۱۹۲ کشور جهان در جایگاه ۶۲ از لحاظ منابع آبی قرار دارد ( 129میلیارد مترمکعب) اما با توجه به جمعیت فعلی سرانه مصرف آب در کشور ما از ۱۲۲ کشور دنیا کمتر است. به این ترتیب، میانگین سرانه منابع آب در جهان 3.6 برابر ایران است.
تردیدی نیست که منابع طبیعی به عنوان بستر حیات و توسعه پایدار ایفای نقش می‌کند لذا به همان نسبت در سیر تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی استقلال دارای نقش اساسی و سازنده است. به تعبیر دیگر وجود عرصه‌های جنگلی در هر کشور و مدیریت علمی و فنی بر آن، یکی از مولفه مهم رفاه نسبی، استقلال و قطع وابستگی به شما می‌آید اما چه کنیم که این موهبت الهی در زد و بندهای زشت انسان تماما قرار گرفته و جنگل را فقط به عنوان یک منبع اقتصادی می‌بینند و بر اثر بهره‌برداری‌های بی رویه هر ساله از سطوح آن در جهان کاسته و نابود می‌شود.
در جهان امروز میلیاردها نفر انسان زندگی می‌کنند که برای تامین نیازهای اولیه زندگی و غذا و حداقل شرایط زیست محیطی به ۴ میلیارد هکتار جنگل چشم دوخته‌اند؛ پهنه‌ای که متاسفانه بر اثر شرایط نامساعد اقلیمی و بهره برداری‌های بی رویه و اعمال سوءمدیریت پراکنش آن بسیار نامناسب می‌باشد به خصوص در برخی از کشورهای خاورمیانه سهم سرانه کمتر از 0.1 هکتار گزارش شده از این در شرایطی است که میانگین سهم سرانه جنگل در کشورهای توسعه یافته تا چهار هکتار می‌رسد.
نوشتاری از زنده‌یاد مهندس محمد باقر شاه بیگی مدیر کل پیشین دفتر جنگل های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها
