اتاق تولید «ضوابط خاص» برای ساختوسازهای شهر تهران -کمیسیون ماده پنج- در یک مصوبه جدید اجازه «خانهسازی بدون شرط روی زمینهای زیر ۱۰۰ مترمربع» را صادر کرد.
محتوای این تصویبنامه که با هدف «تسهیل خانهسازی در بافت فرسوده پایتخت» و «جذابسازی جنوب شهر برای سرمایهگذاران ساختمانی» تدوین شده، عملا دو خط قرمز طرح تفصیلی تهران برای «صدور پروانه ساختمانی روی زمینهای خیلی کوچک (۵۰ مترمربعی) و کوچک (۱۰۰ تا ۱۵۰ مترمربعی)» را پاک کرده است.
به گزارش نوروز، طبق این خطوط، ساخت روی زمینهای با مساحت پایین، حداکثر تا ۳ طبقه آن هم تحت شرایط معین (بهلحاظ پارکینگ و عرض معبر) مجاز است. اما با تصمیم جدید، این زمینها در دو پهنه مسکونی واقع در مناطق پایینشهر قابلیت ساخت ۴طبقه با تنها یک پارکینگ را دارد. ماحصل این مصوبه باعث عرضه آپارتمانهای با مساحت ۳۰مترمربع تا ۶۰مترمربع روی در مجموع ۱۰میلیون مترمربع «زمین خیلیکوچک» در کل بافت فرسوده پایتخت خواهد شد. شورای عالی شهرسازی البته خواستار بررسی مصوبه شده است تا احتمالا رعایت «سقف جمعیتپذیری تهران» را از طریق مناطق بالای شهر تضمین کند. اثر مجوز تولید خانههای ریزمتراژ در بازار مسکن بررسی شد.
مجوز ساخت خانههای 30 تا 35مترمربعی که در بافت فرسوده تهران صادر شد با واکنش شورای عالی شهرسازی و معماری همراه بوده است؛ اما درصورتیکه این مصوبه مهر تایید شورای مذکور را نیز دریافت کند، اجرای آن میتواند زمینهساز ساخت حدود 25هزار واحد مسکونی حدود 30مترمربعی در مناطق نیمه جنوبی شهر شود.
اخبار مربوط به بازنگری در ضوابط طرح تفصیلی مرتبط با ساختوساز در بافتهای فرسوده در چند روز گذشته منتشر و اعلام شد ضوابط صدور پروانه در این بافتها به نحوی تغییر میکند که گره اصلی نوسازی این بافتها یعنی عدم صرفه اقتصادی تخریب و مشارکت بهدلیل محدودیت تراکم گشوده شود. دو خط قرمز برای مسکونیسازی در بافتهای فرسوده شهر تهران پاک شده است که یکی ناظر بر تامین حداقل پارکینگ ساختمانها و دیگری مربوط به سقف تعداد طبقات (تراکم ساختمانی) در زمینهایی با قواره کوچک و خیلی کوچک است. این ضوابط ویژه نوسازی بافتهای فرسوده تهران است که مساحت آن به بیش از چهارهزار و 400 هکتار میرسد و در همه مناطق پراکنده است؛ اما عمده آنها در 10منطقه نیمهجنوبی شهر شامل مناطق 10 تا 19 واقع شده است.
بر اساس مصوبه اخیر کمیسیون ماده پنج، زمینهای خیلی کوچک با مساحت 50 تا 100مترمربع که عمدتا در بافتهای فرسوده واقع شدهاند، یکی از قطعات هدف تسهیل ساختوساز هستند که کمیسیون ماده پنج به آنها اجازه داده است ساختمان مسکونی چهار طبقه ساخته شود؛ ضمن اینکه تامین حداقل یک واحد پارکینگ در این ساختمانها از این پس کفایت میکند. این قاعده دو خط قرمز اصلی ساختوساز در بافتهای فرسوده را پاک کرده است. خط قرمز اول این است که بهطور کلی بر اساس ضوابط عامل طرح تفصیلی ساختوساز در زمینهایی با مساحت کوچک در حداقل تعداد طبقات مجاز است. در طرح تفصیلی ساختوساز در زمینهای 50 تا 150مترمربعی مشروط بر اینکه عرض معبر حداقل 6 متر باشد، فقط سه طبقه تعریف شده و این در حالی است که در بافت فرسوده از این پس امکان ساخت چهار طبقه در زمینهای 50 تا 100مترمربعی فراهم است.
خط قرمز دومی که ضوابط خاص بافت فرسوده آن را به نفع احیای این بافتها از مجموع مقررات ساختوساز پاک کرده، مربوط به تامین حداقل پارکینگ در ساختمانهای مسکونی است. درحالیکه قاعده کلی طرح تفصیلی این است که در زمینهای کوچک باید حداقل معادل نیمی از تعداد واحدها پارکینگ تامین شود و این یعنی برای ساخت یک ساختمان چهار طبقه لازم است حداقل 2 واحد پارکینگ پیشبینی شود تا امکان صدور مجوز ساخت داشته باشد، کمیسیون ماده پنج درباره بافت فرسوده این خط قرمز را پاک و ضوابط را به این شکل تغییر داده که ساخت حداقل یک واحد پارکینگ برای ساختوساز چهار طبقه در زمینهای 50 تا 100مترمربعی کفایت میکند.
اما ضوابط بازنگریشده مربوط به بافت فرسوده اجازه ساخت چهار طبقه در زمینهای زیر 100مترمربع را در این دو پهنه به شهروندان داده است. مبتنی بر ضوابط جدید، در قوارههای حول و حوش 50مترمربعی زمین واقع در بافتهای فرسوده که اکنون بدون تجمیع امکان تخریب و نوسازی را پیدا کردهاند، با احتساب تراکم پایه 60درصدی آپارتمانهای حدود 30 تا 35مترمربعی ساخته خواهد شد. خانههایی در این محدوده متراژی در شرایط فعلی بازار مسکن پایتخت میتواند گرهی از کار خانهاولیهای دهکهای متوسط و متوسط رو به پایین که مقصد جستوجوی آنها نیمه جنوبی شهر است، باز کند.
اما نکته قابل تامل این است که در حال حاضر میانگین مساحت ساختوساز حتی در مناطق جنوبی شهر بیش از 50مترمربع است. این در حالی است که مصوبه کمیسیون ماده پنج میتواند با مجاز شمردن ساخت خانههای 30 تا 35مترمربعی، خانه اولیهای ساکن پایتخت را از وضعیت نامطلوب فعلی برهاند. ساخت این خانهها را میتوان برنامه نجات خانهاولیها تلقی کرد؛ چراکه در نیمه جنوبی شهر میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان حدود 20میلیون تومان است و این یعنی ارزش آپارتمانهای ساختهشده در این مناطق طی یکی دو سال آینده با توجه به مساحت حداقل 30مترمربعی حدود 600میلیون تومان برآورد میشود.
نظر شورای عالی شهرسازی و معماری چیست؟
این شورا در مکاتبه با شهرداری اعلام کرده که مصوبه کمیسیون ماده پنج باید پیش از اجرا به تایید و تصویب شورای مذکور برسد و در غیر این صورت عواقب اجرای آن بر عهده شهرداری تهران خواهد بود. اما آیا محتوای مصوبه مذکور اشکال دارد که شورای عالی شهرسازی و معماری به آن ورود کرده است؟ با توجه به رکود خریدهای مصرفی در بازار مسکن شهر تهران و اهمیت گشودن یکی از گرههای اصلی نوسازی بافت فرسوده یعنی عدم صرفه اقتصادی برای بسازوبفروشها، به نظر میرسد تسهیل در ساختوساز در بافتهای فرسوده یک ضرورت غیر قابل انکار است.
چند واحد 30 متری ساخته میشود؟
از آنجا که این پلاکها در مجموع مساحتی حدود 10میلیون مترمربع دارند، درصورتیکه بدون تجمیع و به صورت تکپلاک ساختوساز در آنها انجام شود، با در نظر گرفتن حداقل 50 و حداکثر 100 مترمربع مساحت و نیز زیربنای 60درصدی در چهار طبقه در این زمینها، در بافتهای فرسوده تهران ظرفیت ساخت 240 تا 480هزار واحد مسکونی 30 تا 35 مترمربعی وجود دارد.
به این ترتیب در صورتی که مصوبه مذکور با تایید شورای عالی شهرسازی و معماری و رفع نقص، به اجرا درآید، قفل نوسازی نیمی از پلاکهای فرسوده شهر تهران به نفع تامین مسکن ارزان در پایتخت برای خانه اولیها گشوده خواهد شد.