این روزها منطقه خودمختار قره قالپاق ازبکستان شاهد تجمعات اعتراضی و درگیری‌هایی است که بر اساس گزارش ها تاکنون هزاران زخمی بر جا گذاشته است.
به گزارش نوروز، از زمان شروع اعتراضات تاکنون نگرانی های حقوق بشری مبنی بر سرکوب معترضان به دست نیروهای امنیتی افزایش یافته است و برخی گزارش ها حکایت از این دارد که تاکنون حدود 20 نفر در درگیری های اخیر کشته شده اند.
اعتراضات به خاطر تلاش دولت مرکزی برای کاهش اختیارات و سطح خودمختاری این منطقه بوده است.
روزنامه «تاشکند تایمز» در این باره نوشته است: براساس گزارش سخنگوی گارد ملی ازبکستان ۵۱۶ نفر در روزهای اول و دوم ژوئیه (۱۰-۱۱ تیر) دستگیر شدند و تحت بازجویی قرار گرفتند، برخی از آنان به جریمه اجرایی محکوم شدند و آزاد شدند.
در همین ارتباط، «شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستان هرگونه جدایی این منطقه را رد کرده و معترضان را نیروهای بدخواه خوانده و آنها را متهم به تلاش برای بی ثبات کردن و تضعیف وضعیت این کشور آسیای مرکزی کرده است.
واکنش‌ها به تحولات ازبکستان
ایران از جمله کشورهایی بوده که نسبت به ناآرامی‌های ازبکستان واکنش نشان داده است. «ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه، در خصوص تحولات اخیر در جمهوری ازبکستان گفته است: جمهوری اسلامی ایران روند تحولات و ناآرامی‌های اخیر در بخشی از جمهوری ازبکستان را به دقت تحت نظر دارد. او ثبات و امنیت در ازبکستان را برای جمهوری اسلامی ایران و منطقه حائز اهمیت ویژه دانست.
«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه هم سه شنبه شب در تماس تلفنی با «ولادیمیر اماموویچ نوروف» سرپرست وزارت خارجه جمهوری ازبکستان، اظهار داشت: ایران از ثبات و امنیت ازبکستان حمایت می‌کند و سلب امنیت و خدشه‌دار شدن وحدت این کشور را قابل پذیرش نمی‌داند.
وزارت خارجه روسیه هم با حمایت از دولت ازبکستان در مقابل شورش‌های اخیر در منطقه خودمختار قره‌قالپاق اعلام کرد: مشکلات از روش‌های قانونی و نه شورش قابل حل است .
همچنین خبرگزاری «اسپوتنیک» خبر داد: سخنگوی روابط خارجی اتحادیه اروپا ضمن ابراز تأسف نسبت به تحولات اخیر در ازبکستان اعلام کرد که اتحادیه اروپا خواستار تحقیقات آزاد و در خصوص تحولات خشونت آمیز در قره قالپاقستان است که پس از انتشار اصلاحیه‌های پیشنهادی در قانون اساسی ازبکستان رخ داد. ما عمیقاً نسبت به تلفات انسانی (ناشی از ناآرامی‌ها) ابراز تأسف و تحولات را از نزدیک دنبال می‌کنیم.
ریشه اعتراضات
روز جمعه دهم تیرماه مردم قره‌قالپاقستان در منطقه مرکزی بازار در نوکوس تجمع کردند و خواستار آزادی یک وبلاگ نویس محلی شدند. این وبلاگ نویس پیشتر به اصلاحات صورت گرفته در قانون اساسی ازبکستان معترض شده بود. معترضان منطقه قره‌قالپاقستان معتقدند در صورت نهایی شدن تصویب اصلاحات قانون اساسی ازبکستان، احتمالاً حق این منطقه برای جدایی از ازبکستان از دست خواهد رفت.
قره قالپاقستان، منطقه ای عمدتا بیابانی در نزدیکی دریای آرال با جمعیتی کمتر از دو میلیون نفر در کشور 32میلیونی ازبکستان، دارای وضعیت خودمختاری است. در قانون حال حاضر ازبکستان، جمهوری قره قالپاقستان به عنوان قلمرویی درون ازبکستان توصیف می‌شود که می‌تواند با همه‌پرسی از خاک این کشور جدا شود. در قانون اساسی جدید ازبکستان که اخیرا به همه‌پرسی گذاشته شد و تا چند ماه آینده اجرایی می‌شود، به جمهوری قره قالپاقستان اجازه و حق جدایی داده نمی‌شود.
قالپاق نوعی کلاه است که از پشم گوسفند درست می‌شود و در نواحی آسیای مرکزی، افغانستان و حتی در پاکستان و کشمیر هند استفاده می‌شود.
