ترکمنستان مردم بسیار مهمان‌نوازی دارد که به تاریخ کهن خود افتخار می‌کنند. پس از استقلال، نوروز به دستور رئیس‌جمهوری این کشور به رسمیت شناخته شد تا سنت‌های دیرینه این مرز و بوم احیا شود. بنابراین ترکمن‌ها هر ساله با پایان اسفند، نوروز را جشن می‌گیرند.
در این کشور طبق سنت‌های قدیمی و جدید، سال نو را دو بار جشن می‌گیرند؛ یکی بر اساس تقویم میلادی و دیگری عید نوروز که برای احیای آداب و رسوم کهن مردم ترکمن برگزار می‌شود.
نوروز در ترکمنستان جشنی مهم برای کشاورزان است و آنان به این مناسبت برای مردم غذا تهیه می‌کنند. کشاورزان در دامنه کوه «کپه داغ» و در سواحل آمودریا نوروز را جشن می‌گیرند.
امروز ترکمنستان به دلیل جشن‌های بزرگی که در سطح کشور برگزار می‌کند، به مرکزی برای برگزاری آیین‌های نوروزی تبدیل شده‌است. جشن‌های اصلی که به مناسبت نوروز است در دره زیر کوه آخال، در سرزمین تاریخی که بخش بزرگی از تمدن‌های باستانی را در خود جای داده‌است، برگزار می‌شود.
طبق سنت چند صد ساله، مکانی زیبا در هوای آزاد برای برگزاری این جشن انتخاب می‌شود؛ جایی که وسعت بهار به بهترین وجه با روح و جان قابل لمس بوده وهمچنین باارزش بالای این رویداد مطابقت داشته‌باشد.
ترکمن‌ها همچنان که اشاره شد مردمی بسیار مهمان‌نوازند و در این ایام درِ خانه آنان به روی دوستان و همسایگان باز است. آنان چادرهایی را در مراسم نوروزی برپا می‌کنند که بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می‌کند.
همچنین نوروز مناسبتی فرخنده و خوش‌یمن برای پیوند زوج‌های جوان شناخته می‌شود.
نخستین صحنه نوروزی که بازدیدکنندگان در جشن با آن مواجه می‌شوند، بازارهای رنگارنگ است که درست بعد از ورودی اصلی مراسم گسترده شده‌است؛ جایی که تجارت خیابانی در اوج خود قرار دارد. این بازار طیف وسیعی از صنایع دستی را ارائه می‌دهد؛ مواردی چون سوغاتی‌های رنگارنگ، کلاه، کلاه سر، آلات موسیقی، وسایل خانه، گلدان‌های نقاشی شده، فرش و جواهرات و گلدوزی نمونه‌هایی چند از صنایع دستی موجود در بازارند.
نوروز با ملودی‌ها، آهنگ‌های سنتی و با اجرای خواننده همراه است که شنوندگان را شیفته خود می‌کند. در قسمتی از این جشن، پهلوان‌ها با یکدیگر کشتی می‌گیرند و دیگر بازی‌های ملی نیز با شور و هیجان انجام می‌شود.
از زمان‌های گذشته در یک منطقه شلوغ بخش خاصی برای این گونه بازی‌ها در نظر گرفته می‌شد. ماکت‌های بناهای تاریخی معروف ترکمنستان همچون کونیاورگنچ، شهر باستانی مرو، دهیستان، آب‌نو و … که در وسط میدان تزئین شده جشن قرار می‌گیرند و به هیجان سفر به دوران باستان را در انسان زنده می‌کنند.
غذای اصلی نوروز سمنو نام دارد اما خوراکی‌های خوشمزه دیگری هم مانند «تامدیرلاما» (tamdyrlama)، «دوگراما» یا کوفته، «گوتاپ» (غالبا پر از اسفناج)، «کباب» و «پلو» نیز به همین اندازه در میان مهمانان محبوب هستند.
در داخل چادرهای برپا شده به مناسب نوروز، مردم غذاهای مخصوص هر منطقه ترکمنستان را می‌پزند. همچنین، تخت‌هایی که با فرش پوشانده شده‌اند در نزدیکی چادرهای تزئین شده جشن قرار گرفته‌اند. سنت‌ها و آیین‌های باستانی، بازی‌ها و مسابقات ملی و صنایع دستی بومی در این مکان‌ها به نمایش گذاشته شده و به عبارتی این آئین‌ها زنده نگاه داشته می‌شوند. همچنین آثار دست ساز به نمایش گذاشته می شود و بازی‌های محلی در این جشن به اجرا در می‌آیند.
همه چادرها به سبک سنتی تزئین شده‌اند و میزبان کشورهای حوزه نوروز هستند. بنابراین، هیات‌های افغانستان، آذربایجان، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاتارستان (روسیه)، تاجیکستان و ترکیه نیز معمولا در جشن نوروز ترکمنستان حضور دارند.
زیباترین بخش این جشن نوروزی مسابقات سوارکاران ترکمن است که سوار بر اسب‌های زیبای آخال‌تکه برای پیروزی می‌تازند. این سوارکاران و اسب‌هایشان شرکت‌کنندگان ضروری همه جشن‌های ترکمنستان هستند. هیچ جشن گروهی یا مراسم عروسی بدون آنها انجام نمی‌شود.
با وجود شباهت‌هایی که در سنت‌های جشن وجود دارد، ملت‌ها در برگزاری جشن نوروز تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. ترکمنستان سنت بزرگی دارد که در آن کودکان و جوانان برای برداشتن دانه‌های برف به کوه می‌روند و با خواندن آهنگ‌هایی آن را به مردم تقدیم می‌کنند تا بشارت فرا رسیدن بهار را بدهند.
بر اساس آموز‌ه‌های اوستا، مردم در هر بهار باید ظهور حیات بر روی زمین را جشن بگیرند که از 6 منشا سرچشمه گرفته‌است: آسمان، آب، زمین، گیاهان، حیوانات و مردم. از این رو، رسم همگانی این بوده که برای جشن نوروز، مردم به میدانِ باز رفته و از حضور در طبیعت لذت برده و با آن اخت شوند. به باور مردم قدیم رعایت این رسم باعث شادی و خوشبختی در تمام سال آینده می‌شود.
در دنیای امروز اجرای گروه‌های فولکلوریک یا رقص‌های سنتی، جشنواره‌ها و مسابقات سرگرم کننده بخشی جدایی‌ناپذیر از جشن نوروز در همه کشورهایی است که این عید در آنها برگزار می‌شود. به نظر می‌رسد نوروز در حال حاضر یک پدیده جهانی منحصر به فرد با همه تنوع سنت‌های کهن و مدرن است.
گالری تصاویر: روی عکس‌ها کلیک کنید
